Strategic Foresight – strategiczne prognozowanie, jest podejściem do planowania, które pomaga firmom i ludziom lepiej rozumieć, przewidywać i przygotowywać się na przyszłe zmiany, wyzwania i możliwości. Proces ten opiera się, między innymi, na analizie trendów, sygnałów zmian i tworzeniu scenariuszy w celu opracowania przemyślanych strategii, które pozwolą organizacjom skutecznie przystosować się do przyszłych warunków i osiągnąć zamierzone cele. 

Strategic Foresight obejmuje szeroką gamę metod i narzędzi, takich jak analiza trendów, identyfikacja kluczowych niepewności, opracowywanie scenariuszy przyszłości, eksploracja wczesnych sygnałów zmian oraz symulacje i gry, aby pomóc uczestnikom zrozumieć, jak różne przyszłe możliwości mogą wpłynąć na ich organizacje. 

Co dla mnie najważniejsze – proces ten może również pomóc w identyfikacji luk w wiedzy, zrozumieniu przeszkód i szans oraz w opracowywaniu efektywnych strategii zarówno na poziomie taktycznym, jak i strategicznym. 

Wdrożenie Strategic Foresight w firmie – etapy

  1. Zdefiniuj cel: jasno określ cele, jakie chcesz osiągnąć. Jakie pytania i hipotezy chcesz zbadać, jakie wyzwania chcesz rozwiązać i jakie możliwości chcesz wykorzystać?
  2. Zbuduj zespół: Zgromadź zespół projektowy. Obejmuje to zarówno osoby z wewnętrz firmy, jak i ekspertów zewnętrznych. Staraj się, aby zespół był zróżnicowany (niby wszyscy to wiedzą, ale nadal spotykamy monolityczne zespoły, złożone z samego zarządu albo kilku dyrektorów). 
  3. Szkolenie i edukacja: Przygotuj zespół do pracy z narzędziami i metodami Strategic Foresight. Upewnij się, że wszyscy członkowie zespołu są świadomi celów i procesu oraz potrafią stosować narzędzia. Nie musi to być osobny punkt w planie wdrażania, ale zadbaj o to na każdym etapie.
  4. Badanie i analiza trendów: Zbierz dane dotyczące istotnych trendów i wydarzeń, które mogą wpłynąć na przyszłość firmy. Analizuj te dane, aby zrozumieć kluczowe siły napędowe zmian i zidentyfikować potencjalne sygnały, które mogą wpłynąć na Twoją organizację. Skąd je brać? Choćby z ogólnie dostępnych raportów. Zajrzyj na mój dysk, zgromadziłam tam kilkadziesiąt raportów.
  5. Opracowanie scenariuszy przyszłości: Na podstawie analizy trendów, zespół może opracować różne scenariusze przyszłości, które uwzględniają różne kombinacje sił napędowych i niepewności. Scenariusze te powinny być realistyczne, ale również stanowiące wyzwanie, aby pomóc firmie zrozumieć, jak zmieniający się świat może wpłynąć na jej strategie i działania.
  6. Identyfikacja szans i zagrożeń: Na podstawie opracowanych scenariuszy, zespół powinien zidentyfikować kluczowe szanse i zagrożenia dla firmy. Następnie można opracować plany działania, które pozwolą firmie odpowiednio zareagować na te szanse i zagrożenia.
  7. Wdrażanie i monitorowanie: Wprowadź w życie opracowane strategie i plany działania, a następnie monitoruj ich realizację. Bądź gotów na dostosowanie swoich strategii w miarę jak środowisko się zmienia.

O co warto zadbać w takich działaniach?

  1. Różnorodność scenariuszy: tworzenie różnorodnych scenariuszy pozwala na lepsze zrozumienie szerokiego spektrum możliwości przyszłości. Im bardziej zróżnicowane są scenariusze, tym większa szansa na uwzględnienie różnych perspektyw i sił napędowych. 
  2. Ważność kluczowych niepewności: Kluczowe niepewności są istotnym elementem planowania scenariuszowego. Musimy zidentyfikować te niepewności, które mają największe znaczenie dla przyszłości firmy, ponieważ pomagają one w opracowaniu bardziej kompletnej wizji przyszłości.
  3. Angażowanie interesariuszy: Współpraca z interesariuszami pomaga w identyfikacji istotnych sił napędowych, niepewności i możliwości, które mogą wpłynąć na przyszłość firmy.
  4. Proces uczenia się: planowanie scenariuszowe to nie tylko narzędzie do przewidywania przyszłości, ale także proces uczenia się, który pomaga organizacjom zrozumieć swoje otoczenie i lepiej przygotować się na zmiany.
  5. Adaptacyjność i elastyczność: planowanie scenariuszowe powinno prowadzić do strategii, które są adaptacyjne i elastyczne. Firmy muszą być w stanie dostosować się do zmieniających się warunków, a planowanie scenariuszowe może pomóc w identyfikacji taktyk i podejść, które będą efektywne w różnych przyszłościach.
  6. Iteracyjny proces: Planowanie scenariuszowe nie jest jednorazowym zadaniem, lecz procesem iteracyjnym. Regularne aktualizacje scenariuszy i strategii są kluczowe dla utrzymania ich aktualności i skuteczności w miarę jak otoczenie się zmienia.

Dekalog zespołu projektowego, pracującego nad scenariuszami przyszłości.

  1. Uczcie się długoterminowego myślenia: Przyglądanie się możliwym scenariuszom przyszłości pozwala lepiej przygotować się na zmieniające się otoczenie i wykorzystać nadchodzące możliwości.
  2. Planowanie scenariuszowe jako narzędzie: planowanie scenariuszowe to narzędzie służące do zrozumienia i eksploracji przyszłości. Scenariusze są opowieściami o alternatywnych przyszłościach, które pomagają zrozumieć różnorodność możliwych wyników i wpływają na strategiczne decyzje.
  3. Nie chodzi o przewidywanie, ale o zrozumienie: celem planowania scenariuszowego nie jest przewidywanie przyszłości, ale zrozumienie różnych możliwości przyszłości, tak aby firmy mogły się na nie lepiej przygotować.
  4. Integracja scenariuszy z strategią: Scenariusze powinny być integralną częścią procesu strategicznego, a nie tylko dodatkiem. Włączenie scenariuszy do planowania pomaga w identyfikacji kluczowych zagrożeń i szans, pozwala na lepsze dostosowanie strategii do zmieniających się warunków.
  5. Zróżnicowane scenariusze: warto tworzyć zróżnicowane scenariusze, które uwzględniają szerokie spektrum możliwości przyszłości. Im bardziej różnorodne są scenariusze, tym większa szansa na uwzględnienie różnych perspektyw i sił napędowych.
  6. Przekształcanie niepewności w strategiczne atuty: przekształcaj niepewności w strategiczne atuty poprzez lepsze zrozumienie i przygotowanie się na różne przyszłe sytuacje. Planowanie scenariuszowe pomaga w zmniejszeniu niepewności i umożliwia podejmowanie bardziej świadomych decyzji.
  7. Zaangażowanie interesariuszy: Ich perspektywy, wiedza i doświadczenie mogą być nieocenione w identyfikacji kluczowych sił napędowych i niepewności.
  8. Utrzymywanie elastyczności: potrzebujemy utrzymania elastyczności w strategiach i planach, aby móc dostosować się do zmieniających się warunków. Scenariusze są tylko jednym z narzędzi, które mogą pomóc w osiągnięciu tego celu, ale kluczowe jest wprowadzenie kultury adaptacyjności i otwartości na zmiany w organizacji.
  9. Proces uczenia się: Planowanie scenariuszowe jest nie tylko narzędziem do eksploracji przyszłości, ale również procesem uczenia się, który pomaga organizacjom zrozumieć swoje otoczenie, wyzwania i szanse. Ucząc się na podstawie różnych scenariuszy, organizacje mogą lepiej przygotować się na zmiany i podejmować bardziej świadome decyzje.
  10. Iteracyjny proces: Planowanie scenariuszowe nie jest jednorazowym zadaniem, lecz procesem iteracyjnym. Regularne aktualizacje scenariuszy i strategii są kluczowe dla utrzymania ich aktualności i skuteczności w miarę jak otoczenie się zmienia.